2022 wordt een rampjaar in de ggz!

Deel dit artikel:

(Illustratie: Maarten Hoekstra)

Uitgeest/Kerkrade, 01 december 2021

Aan: Politici, media, betrokkenen, geïnteresseerden

Van: Paul Custers, Jolanda Schepers

Correspondentie: Paulcusters7@gmail.com

VWS, ZN, GGZNL en MINDfonds hebben het voor elkaar:

Uitval hulpverleners, ggz-zorg verdwijnt en (nog) meer levens komen in gevaar…

Er gebeuren dingen die niemand heeft voorzien, die niemand wil en die niemand heeft kunnen voorkomen. Soms kan achteraf veel schade, verlies en verdriet worden verzacht, vaak niet meer. Hoe dan ook, een ‘oplossing ’is vrijwel nooit helemaal helend. 

Er zijn mensen die waarschuwen voor nog onzichtbaar, maar zeer dreigend onheil. Die mensen worden geloofd of verguisd. Pessimist is een scheldwoord voor iemand die vragen stelt voordat antwoorden voorhanden zijn.

Er zijn mensen die heel goed weten dat het misgaat, maar dat verborgen houden voor anderen. Ze denken eerst en vooral aan eigenbelang en eigen voordeel, ten koste van anderen. Die mensen werken niet zelden bij ogenschijnlijk betrouwbare instituten zoals VWS, ZN, GGZNL of MINDfonds (We duiken maar meteen in het domein van de ggz). Die mensen en die instituten vormen een hecht systeem van eigenbelang. Ook al zeggen en schrijven ze nog zo vaak dat ze er zijn voor het ‘goede doel’ of om andere mensen te helpen, de geur van geld en (persoonlijk) eigenbelang is ze al ver vooruit gesneld.

In de samenleving hebben we rechters, advocaten, filosofen en journalisten om op z’n minst iets daartegen te doen. Vroeger hoorden in dat rijtje ook politici. Maar de vervuiling in dat domein gaat sneller dan het zelfreinigend vermogen.

In de ggz zijn nog maar weinigen die zich oprecht druk maken om beschikbaarheid, kwaliteit van goede hulp, zorg en steun. Managers, bestuurders en lobbyisten van koepels, fondsen en zorgbedrijven vertonen steeds vaker gecorrumpeerd gedrag. De belangenverstrengeling aan de vergadertafel wordt bepaald wat zorg is, hoeveel ervan kan worden verleend, wat moet worden gekocht. De bekende kreet ‘hart voor de zorg’ is bij die hoegenaamd betrokken bestuurders, managers en toezichthouders in de ggz geen punt van belang.

In een serie korte bijdragen op Linkedin hebben we kort willen aangeven wat met een hoge mate van waarschijnlijkheid gaat gebeuren in het ggz-rampjaar 2022. Bronnen zijn openbare stukken van genoemde ggz-organisaties, berichten van klokkenluiders, gesprekken met ggz-professionals en mensen die (dringend) om ggz-hulp schreeuwen. In dit document hebben we die bijdragen gebundeld en waar mogelijk en/of nodig geactualiseerd. We besluiten met enkele citaten van ggz-professionals en ervaringsdeskundigen die de afgelopen weken reageerden op onze publicaties.

Paul Custers, journalist

Jolanda Schepers, gz-psycholoog

De rek is eruit! En dat kost mensenlevens…

Elke dag maken media melding van misstanden in de ggz. Aan het woord komen mensen die dat uit de doeken doen. En steevast komen er mensen aan het woord die een zogenaamde oplossing in huis hebben. En die begint niet zelden met het in gebreke stellen van andere partijen in de ggz. GGZNL en MINDfonds zijn koplopers in dat opzicht. Henzelf treft natuurlijk geen blaam, het zijn anderen in het sociale domein die het niet goed doen. Ze schrijven brieven, notities, nota’s, brandbrieven en wat al niet meer. Allemaal gericht op het ministerie van VWS. Dat moet iets doen. VWS antwoordt altijd dat er voornemens, nota’s, notities, campagnes en plannen zijn, maar dat er nog veel vergaderd moet worden. Meestal met ondersteuning van externe deskundigen, dito adviseurs en bureaus en natuurlijk de briefschrijvende ggz-organisaties zelf. Dat wordt allemaal betaald vanuit de gemeenschapsgelden. Ondertussen gebeurt er niets. Hulp, zorg en steun in de ggz brokkelen sneller af door het ‘ons kent ons’ dan de ijsbergen ten gevolge van het veranderende klimaat. Wat niet afbrokkelt zijn de salarissen (en laat u niet misleiden door de term ‘vergoedingen’) van managers, bestuurders, beleidsadviseurs, externe adviseurs, externe bureaus en onderzoeksbureaus. Mensen die hulp, zorg en steun nodig hebben in de ggz, komen niet aan bod. Ze worden overgeslagen, want het gaat niet om hen maar om het ggz-systeem. 2022 Wordt een rampjaar in de ggz. We vrezen dat de ernstige tekortkomingen niet meer kunnen worden voorkomen of minstens afgeremd. Nee, we twijfelen niet. 2022 wordt een rampjaar voor de professionele hulpverleners in de ggz en voor mensen die om hulp, zorg en steun schreeuwen. Behandelaars stoppen massaal, ggz-hulp wordt verstikt door gebrek aan geld en hulpverleners. Verwacht wordt dat niet alleen aantal ‘verwarde mensen op straat’ toeneemt. Ook wordt gevreesd voor toename van het aantal zelfdodingen. Gaan we te ver, denkt u? Lees de komende afleveringen.

100.000 hulpvragers moeten extra betalen; hulpvragers noodgedwongen op straat…

VWS, ZN, GGZNL en MINDfonds hebben zich niet verzet tegen de invoering (per 1 januari 2022) van een nieuw systeem van bekostiging van ggz-zorg; het zogenaamde Zorgprestatiemodel. Voor de buitenwereld menen genoemde clubs nu goed voor de dag te komen door zich hoegenaamd uit te spreken tegen bepaalde gevolgen van die nieuwe regelgeving. Achter de schermen is er met VWS een akkoord gesloten: wij steunen de invoering van dat Zorgprestatiemodel en u geeft ons (weer) meer instellingssubsidie. VWS vindt het prima dat de clubs voor de etalage bezwaar maken tegen bijvoorbeeld hogere kosten voor mensen die ggz-hulp, -zorg en -steun vragen. De wet is door de Tweede Kamer en dus geen punt meer. Wat hebben die Kamerleden eigenlijk zitten doen?

De extra kosten brengen mensen in de problemen. Enerzijds omdat ze niet zelden besluiten dan maar af te zien van ggz-hulp. Het gaat om minstens 100.000 mensen die de kosten niet kunnen betalen. Een groot deel daarvan zal andere hulp zoeken en/of ‘op straat’ belanden. Dan gaan we weer de politiemensen bekritiseren die deze mensen van straat moeten halen, tevergeefs bij ggz-instellingen aankloppen en dus maar weer iets doen dat volgens de ‘specialisten’ van de ggz niet deugt… Zorgmijding is een bekend begrip in de ggz-zorg. Dat gaat dus flink toenemen en veel problemen opleveren. En dan te bedenken dat zie extra kosten elk jaar terugkomen! Het is een gevolg van dat nieuwe systeem dat Zorgprestatiemodel heet. Dus de koepels en het fonds gaat akkoord met iets dat hun leden voor het blok plaatst. Mooie aanpak! En dan zeggen de bestuurders van LVVP, NVVP en MINDfonds dat ze niet willen dat er een financiële drempel wordt opgeworpen. Mevrouw Ter Avest, directeur-bestuurder van het MINDfonds zegt ‘geschokt’ te zijn. Mijnheer Prinsen, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie zegt dat ‘psychiaters niet willen dat er een financiële drempel wordt opgeworpen bij toegang tot zorg bij mentale problemen.’ Mevrouw Veenendaal, directeur van de Landelijke Vereniging van Vrijgevestigde Psychologen en Psychotherapeuten spreekt van ‘het ondermijnen van een kernwaarde.’ Het doet me denken aan een sprookje met een wolf en een grootmoeder. Het doet me denken aan een gezegde over een wolf en schaapskleren. Toen het kon deden deze dames en heren helemaal niets. Hoezo? Nou, de instellingssubsidie was net onderwerp van overweging bij VWS toen het Zorgprestatiemodel werd ‘getoetst’ aan de ‘visie’ van deze clubs. Bij VWS zijn ze niet ‘gek’…….

Hulpvragers moeten 20 miljoen extra betalen; zorgbestuurders krijgen 25 miljoen…

De gevolgen voor hulpvragers zijn dus funest. Hun vertegenwoordigers hebben zitten slapen, hebben zich verborgen onder de geniepige sluier van hun ‘koepel’ MINDfonds of interesseert het geen bal, want ze krijgen van het MINDfonds met regelmaat een leuke workshop, cursus of ontmoeting met de Koningin aangeboden. Het gaat overigens om een bedrag van bijna 20 miljoen euro dat dus na 1 januari 2022 elk jaar door hulpvragers extra moet worden betaald. Let wel: het is geen keus voor hulpvragers in de ggz. Het is een verplichte bijdrage aan het nieuwe Zorgprestatiemodel. De Nederlandse Zorgautoriteit (Nza) luidde al een hele tijd geleden de noodklok. Hebben die ggz-organisaties dat gemist? En de politici ook? Ik denk het niet. Extra pijnlijk is dat mensen met ernstige psychiatrische problemen straks van zorg verstoken zullen zijn omdat ze de (extra) kosten niet kunnen betalen, ook al omdat ze minder inkomen hebben vanwege hun problematiek! 

Wrang is dat dit allemaal gaat spelen in de ggz. De somatische zorg wordt niet getroffen.

Nog wranger zijn de onderzoeksgegevens die het Platform voor Onderzoeksjournalistiek Pointer eerder dit jaar publiceerde: Zorgondernemingen in de geestelijke gezondheidszorg, de gehandicaptenzorg en de thuiszorg hebben in 2019 minstens 25,1 miljoen euro aan dividend uitbetaald. Het gaat om 102 zorgbedrijven die een deel van de winst niet in de zorg investeren, maar aan hun bestuurders en aandeelhouders uitbetalen. Deze zorgbedrijven worden gefinancierd met zorgpremies en belastinggeld……….

Voor 50.000 hulpvragers in 2022 geen behandeling meer…!

Als het aan VWS, Zorgverzekeraars Nederland, GGZNL en MINDfonds ligt dan kunnen minstens 50.000 mensen in 2022 fluiten naar ggz-zorg. U leest het goed: 50.000! Dat vrezen niet alleen zelfstandig gevestigde psychiaters, maar ook psychologen en psychotherapeuten in de ggz. Het in deze rubriek al eerder besproken Zorgprestatiemodel (per 1.1.2022) zet de zelfstandig gevestigde ggz-behandelaars financieel onder een onhoudbare druk: 6% Korting op voorhand en verlaging van de zorgplafonds. Daar zal het niet bij blijven. GGZNL en ZN gaan de vrijgevestigde ggz-behandelaars zo uitknijpen dat ze wel moeten stoppen. En dan gaan ZN en GGZNL ervan uit dat die professionals zich laten inlijven door de grote ggz-instellingen. VWS laat het gebeuren, want heeft geen boodschap aan goede ggz, wel aan besparingen. Het MINDfonds wil en kan geen tegenwicht bieden omdat ze zich met hoge instellingssubsidies heeft laten vastketenen. Bovendien verspreiden ze al een poos zogenaamde ‘tips’ om (jonge) mensen met psychische problematiek te verleiden om met zichzelf aan de slag te gaan, in plaats van om ggz-hulp te vragen. Dat past mooi in het plan van GGZNL en zorgverzekeraars om ‘gemedicaliseerde sociale problematiek’ (dus de ‘lichtere’ gevallen) af te stoten en bij gemeenten onder te brengen. Dat laatste doet het ergste vrezen, zie de jeugdzorgellende! Het MINDfonds werkt zo al mooi mee in het Zorgprestatiemodel…

Het aanbod aan psychiatrische, psychologische en andere professionele ggz-hulp gaat sterk en snel achteruit. In de ggz-instellingen zijn er nu al veel te weinig behandelaars. Ze vertrekken uit die door managers, bestuurders en boekhouders geleide organisaties. Velen hebben de laatste jaren gekozen voor een eigen praktijk of zijn iets heel anders gaan doen. Nog zijn de wachtlijsten veel korter dan bij hun beroepsgenoten in de ggz-instellingen, maar ze zullen onder Zorgprestatiemodel heel snel oplopen. Komt mooi uit voor de ggz-koepels die werken aan een eenheidsworst van ggz-zorg.

Zorgverzekeraars willen ggz-professionals dwingen om hun praktijk op te geven en zich aan te melden bij de (grote) ggz-instellingen. GGZNL steunt deze aanpak, want zij gaan over die instellingen en willen graag alles onder een (hun) dak. Daarop wijst ook de bombastische naamswijziging van GGZNL naar De Nederlandse GGZ. De Nederlandse Zorgautoriteit (Nza) gooit haar ‘onafhankelijkheid’ en ‘deskundigheid’ in de strijd om VWS en Zorgverzekeraars te ondersteunen. De vrijgevestigde ggz-professionals moeten zelf gaan opdraaien voor laboratoriumkosten. Er zijn ziektekostenverzekeraars die op voorhand al de vergoeding aan patiënten voor behandelingen in de vrijgevestigde ggz flink hebben verlaagd. Enfin, zo kunnen we nog wel even doorgaan. Kijkt u vooral eens op https://zgpaanzet.nl/wat-is-er-aan-de-hand en wat ons betreft steunt u vooral ook hun actie tegen de ernstige aantasting van ggz-zorg!

Humane ggz-zorg krijgt nekslag; 10% premiegeld blijft aan strijkstok verzekeraars plakken

Het zijn niet alleen psychiaters die stoppen. Ook andere professionals in de ggz verlaten de ggz-instellingen of stoppen als vrijgevestigde psycholoog of psychotherapeut. De berichten van en over verpleegkundigen zijn niet minder onrustbarend. De dupe van die ontwikkelingen zijn natuurlijk de mensen die om hulp, zorg en steun vragen. Eigenlijk is die negatieve trend al jaren geleden ingezet. Zeker sinds de door de commerciële zorgverzekeraars afgedwongen protocollering, invoering van DBC’s en verstikkende regelgeving vanuit VWS. De marktwerking die is gestart onder voormalig minister van VWS, Hoogervorst (en in de jaren daarop daadkrachtig is voortgezet door zijn opvolgers) is de laatste nekslag geweest voor humane ggz-zorg. Niet minder funest is de dominante positie van de DSM*). We hebben de laatste jaren tientallen en meer professionals in de ggz gesproken die hun effectieve behandelingen gedwarsboomd zagen door de DSM-doctrine. Daarin worden op basis van een classificatiesysteem kenmerken opgeteld die bepalen of er wel of geen vergoeding is. Veel belangrijker is natuurlijk de beschrijvende diagnose, want daarin wordt een verklaring gegeven van het ontstaan van de klachten en daar wil de psychiater of psycholoog de behandeling op richten. In het DSM-systeem is daar geen aandacht voor en wordt iedereen met de classificatie ‘depressie’ altijd op dezelfde manier ‘behandeld’. In het DSM-systeem is dat niet zo vreemd, want de farmacie heeft bij het ontstaan en het herschrijven van de DSM een grote vinger in de pap gehad. Het maakt de farmaceutische industrie niet uit wat de onderliggende verklaring van het ontstaan van de klachten is. Het gaat om de omzet.

Het alternatief zou dus zijn geen hulp bieden of de zorgvrager zelf laten betalen. Menige professional heeft laten weten heel veel moeite te hebben om mensen die ze behandelen de deur te wijzen. Een morele spagaat, dat is duidelijk. En dan de wachtlijsten. Die bestaan, zeker in de gespecialiseerde ggz-hulp al heel lang. De veelgeprezen marktwerking in de ggz-hulp heeft ook op dit vlak nog meer ellende voortgebracht. Er zijn voorbeelden van mensen die 52 weken op hulp moesten wachten na doorverwijzing naar de gespecialiseerde ggz. Het gevolg was dat bijvoorbeeld huisartsen patiënten gingen doorverwijzen naar de basis ggz. En dat leidde weer tot het dichtslibben van die hulp. Kortom, schuiven met hulpvragers uit pure wanhoop. Bij hulpvragers zelf en zeker ook bij de professionals in de ggz-zorg die niet meer weten hoe de toestroom te stoppen. De aandeelhouders van de ziektekostenverzekeraars kennen ook een toestroom, maar dan van geld. Volgens de Algemene Rekenkamer blijft al jaren een flink deel, jaarlijks 300 miljoen euro, dus bijna 10%, van het voor de ggz geserveerde premiegeld bij de verzekeraars achter. Voor dat geld kun je de 27.000 mensen op de wachtlijst voor psychiatrische behandeling uitstekend behandelen.
(Deel 4A en 4B publiceren we na het weekend op Linkedin. Daarin wordt nader ingegaan op wat de professionals in de ggz staat te wachten)

*) DSM=De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) is een classificatiesysteem waarin internationale afspraken zijn gemaakt over welke criteria van toepassing zijn op een bepaalde psychische stoornis op basis van (nieuwe) wetenschappelijke inzichten. Het is nadrukkelijk géén diagnose-handboek. Het stellen van een diagnose gebeurt door uitgebreid en nauwkeurig psychiatrisch onderzoek volgens de daarvoor geldende richtlijnen. (Maar we weten al lang dat in de diagnostisering de DSM allesbepalend is).

Ze willen er niet van horen; beleid drijft mensen tot wanhoop(sdaden)!

In de al eerder door ons op Linkedin gepubliceerde afleveringen over de onverantwoorde handelwijze van VWS, ZN, GGZNL en MINDfonds hebben we laten zien wat de funeste gevolgen zijn voor de ggz-zorg in 2022. In de laatste twee delen 4A en 4B proberen we aan te geven hoe (ggz)professionals onderuit worden gehaald en wat dat met ze doet. In volgende publicaties maken we u deelgenoot van een aantal persoonlijke statements van ggz-professionals en van mensen die in 2022 tevergeefs zullen aankloppen voor ggz-hulp c.q. door de ggz-organisaties, zorgverzekeraars, VWS en MINDfonds aan hun lot worden overgelaten. Laten we het maar duidelijk benoemen: dat beleid kan aan de basis staan van toename van zelfdodingen. Niet alleen onder hulpvragers, maar misschien ook onder hulpverleners. De wanhopige stemming onder professionals belooft in elk geval niet veel goeds.

Minstens 30% van ggz-professionals geeft de pijp aan Maarten

Het leidt geen twijfel dat ggz-professionals als psychiaters, psychologen en psychotherapeuten zo zwaar door de bezuinigingen worden getroffen dat een aanzienlijk deel van hen gaat stoppen. Er zijn schattingen tot 30 procent of meer de hulpverlening staakt. Dat steekt nog ‘gunstig ’af tegen de geschatte 43% van de HBO-verpleegkundigen die een andere baan buiten de zorg zullen zoeken. Uitgaande van een gemiddelde omvang van een (vrijgevestigde) praktijk treft dat 50.000 of meer hulpvragers in de ggz. Hun behandelingen worden gestopt omdat het geld op is (de zorgverzekeraars hebben de kraan op druppen gezet) of ze moeten aankloppen bij ggz-instellingen die nu al ellelange wachtlijsten hebben. Het treurige fenomeen van ‘verwarde mensen’ op straat zal in alle hevigheid terugkeren. Politiemensen moeten dan weer proberen te redden wat er te redden valt. Ze zullen proberen die ‘verwarde mensen’ onder te brengen bij ggz-instellingen, maar die hebben geen ruimte en dus zal de politie weer onder een lawine aan verwijten terechtkomen. Laten we duidelijk stellen: er is helemaal geen tekort aan geld voor ggz-zorg; het geld wordt neergegooid bij ggz-organisaties die er niets mee doen, in elk geval geen ggz-hulp verlenen. SS Blokhuis zei het zelf al bij de presentatie van de VWS-begroting: Ruim 90% ligt vast in meerjarige contracten met ggz-instellingen, ggz-koepels en zorgverzekeraars. Die hebben van die miljarden een fiks deel nodig voor de eigen bureaus, salarissen van bestuurders, vergoedingen voor de leden van de Raden van Toezicht en externe adviseurs, externe onderzoekbureaus en reclamecampagnes. 

Ze willen er niet van horen; beleid drijft mensen tot wanhoop(sdaden)!

In de al eerder door ons op Linkedin gepubliceerde afleveringen over de onverantwoorde handelwijze van VWS, ZN, GGZNL en MINDfonds hebben we laten zien wat de funeste gevolgen zijn voor de ggz-zorg in 2022. In de laatste twee delen 4A en 4B proberen we aan te geven hoe (ggz)professionals onderuit worden gehaald en wat dat met ze doet. In volgende publicaties maken we u deelgenoot van een aantal persoonlijke statements van ggz-professionals en van mensen die in 2022 tevergeefs zullen aankloppen voor ggz-hulp c.q. door de ggz-organisaties, zorgverzekeraars, VWS en MINDfonds aan hun lot worden overgelaten. Laten we het maar duidelijk benoemen: dat beleid kan aan de basis staan van toename van zelfdodingen. Niet alleen onder hulpvragers, maar misschien ook onder hulpverleners. De wanhopige stemming onder professionals belooft in elk geval niet veel goeds.

Een morbide cirkel van ggz-belangen; zorg is een winstgevend product geworden

De vrijgevestigde behandelaren en hulpverleners in de ggz worden beroofd van voldoende vergoedingen voor zorg, worden extra gekort en moeten steeds meer kosten, zoals laboratoriumonderzoek, zelf gaan betalen. Met hulp van het MINDfonds wordt gestimuleerd dat hulpvragers vooral zelf aan de slag gaan met hun problematiek. Zelfhulp is een toverwoord en leidt tot onverantwoorde handelingen. De zogenaamde tipformulieren van het MINDfonds doen het voorkomen alsof mensen in nood echt iets zelf kunnen doen en zelfs therapieën thuis kunnen aanwenden. Daarmee doet het MINDfonds alsof de ggz-professionals niet meer zo erg nodig zijn. Dat verlicht de kosten voor de zorgverzekeraars, VWS en de ggz-instellingen en brengt verlenging van de instellingssubsidie voor het MINDfonds dichterbij.  En zo is die morbide cirkel van het Zorgprestatiemodel en ggz-belangen weer rond.

Professionals zijn producenten; behandelingen zijn producten; hulpvragers zijn profielen

Een ander en niet minder ernstig gevolg van die gesloten combine van ggz-organisaties, VWS en lippendienst bewijzende clubs als MINDfonds is de snelle en funeste afname van kwaliteit van ggz-zorg. Sprak men voor de marktwerking over mensen die om hulp verlegen zaten, zeg maar patiënten, daarna werden het ‘cliënten’ en in de ouderenzorg wordt door de zorgverzekeraars de term ‘profielen’ gepropageerd. Met warme instemming van weer een andere koepel: Actiz. De behandelaars of hulpverleners, werden professionals, coaches en begeleiders. Nu zijn het producenten die productiecijfers moeten halen. Die cijfers zijn dan weer gebaseerd op de zogenaamde standaardsering van ggz-zorg: iedere cliënt met een bepaalde klacht moet in elke willekeurige GGZ-instelling of praktijk dezelfde behandeling krijgen. Klinkt goed, maar de theorie past niet op de praktijk. Zowel ggz-professionals in instellingen als in vrijgevestigde praktijken lopen hier tegenaan. Een van hen mailde ons: Elke hulpvrager is uniek, elke behandelingsetting is uniek, elk verhaal van de patiënt is uniek. Het zijn wezenlijke en bepalende aspecten in de behandeling, in de hulpverlening. Dat is niet te vatten in standaardisatie met dito bekostiging. Elke vakcollega kan je vertellen dat vertrouwen en veiligheid tussen behandelaar en client per situatie anders zijn, maar altijd essentieel voor herstel. Een standaard kan misschien een algemene basis bieden, maar nu wordt het omgedraaid. We weten allemaal waarom de DBC’s zo’n negatieve invloed hadden op behandeling en behandelaar en dus op de hulpvrager. Het Zorgprestatiemodel is niet anders of eigenlijk erger als we VWS, GGZNL en ZN hun zin geven. Ook deze ggz-professional is al op zoek naar een andere baan, buiten de ggz…. En zegt: Ik denk er niet over om binnen een ggz-instelling te gaan werken. Daar kan ik helemaal niet meer garanderen dat ik op maat gestoelde zorg kan bieden.

Beleid ggz zal agressie jegens professionals doen toenemen; gevolg: ziekte en uitstroom

Menige ggz-professional, zowel binnen de ggz-instellingen als in vrijgevestigde praktijken, vreest het ergste: de cijfers en de targets vervangen de deskundigheid en de persoonlijke kwaliteiten van de hulpverlener. Zowel hulpverleners als hulpvragers worden uitgeleverd aan de rekenmeesters en de bestuurders/aandeelhouders van zorgverzekeraars, koepels en VWS.

Je kan bij mij niet meer terecht, sorry; dat voelt helemaal niet goed

De onrust onder psychiaters, psychologen en psychotherapeuten groeit met de dag. Een van hen mailt ons: Ik denk dat iedere psycholoog bij zichzelf dient na te gaan: wie ben ik en waarom doe ik wat ik doe? Wat is mijn visie en mijn missie? Waar word ik gelukkig van? Wat is het doel van mijn professionele bestaan? Dit klinkt misschien wat zweverig in de wetenschappelijke wereld van de GGZ, maar dit is de essentie van ons mens-zijn. Ieder mens, waar ook ter wereld, is op zoek naar zingeving in het leven en ook in het werk. Steeds meer ggz-professionals rekenen er niet meer op dat de door de ziektekostenverzekeraars, GGZNL en VWS beoogde standaardisatie ruimte laat voor de sterke en persoonlijk gerichte deskundigheid van de behandelaar. Daarbij is de behandelaar ook nog verantwoordelijk voor de mensen die op de wachtlijst staan. Aannamestops liggen dus voor de hand. Iemand mailde ons: Het voelt helemaal niet goed als je moet zeggen: je kan bij mij niet (meer) terecht. Ik ken collega’s die er nu al slecht van slapen. Daar komt nog bij dat je door het Zorgprestatiemodel steeds meer mensen met zware problematiek in je praktijk gaat zien. Dat samen is onverteerbaar. Als je daar nog eens bij bedenkt dat cliënten een dubbel eigen risico moeten gaan betalen omdat zonder hun instemming en wens een nieuw bekostigingssysteem wordt ingevoerd. Dat allemaal levert agressie op en die kan zich richten op de behandelaar die ook slachtoffer is van het beleid en er helemaal niets aan kan doen. Nou, dan kan je wel bedenken hoe uitstroom en ziekte onder professionals zullen toenemen.

Een andere ggz-professional laat ons weten: Er is echt wel een groeiende psychische problematiek onder hulpverleners. Ze gaan maar door. Het moet toch niet zo gek worden dat we de psycholoog gek gaan maken. Veel vakcollega’s voelen: ik moet in de positie blijven dat ik rust en veiligheid voor de client kan blijven geven. Als ik dat als behandelaar niet heb, dan voelt de client niet dat hij in alle vertrouwen zijn verhaal kan doen. Je kan niet als een kip zonder kop gaan rondrennen omdat je het allemaal niet meer regelen kan. De zorgverzekeraars rekenen daarop: nou die psychologen die gaan wel mee, die bedekken alles met de mantel der liefde.

Boos en verdrietig. Waarom? Onrecht! We zijn de zondebokken. Ik stop ermee. Ik ga nooit meer in een ggz-instelling werken! Ik heb er nu al slapeloze nachten van. Ik ben al op zoek naar een andere baan. Weten ze daar in Den Haag wel wat er echt speelt? Te gek voor woorden!

Wat fijn dat jullie aandacht besteden aan een groot onrecht dat de ggz-zorg overkomt. Ik, wij, kunnen er in onze instelling niet over praten, dat wordt niet op prijs gesteld.  (Psychiater die werkt in een bekende ggz-instelling).

Waarom laat de overheid dit allemaal gebeuren? Doen we er dan opeens niet meer toe omdat de ggz-instellingen ons allemaal willen inlijven? Is dat de oplossing voor de ggz? Is kortingen opleggen aan ons dan de oplossing voor de tekorten in de ggz-zorg? Waarom worden de aandeelhouders van de zorgverzekeraars niet gekort op hun winsten? (Vrijgevestigde psychotherapeut).

We weten al heel lang dat de marktwerking de ggz-zorg kapot maakt. Het is echt niet Corona dat nu opeens alles doet instorten, hoewel het wel een belangrijke rol speelt, dat weet ik ook wel. Maar waar we de afgelopen jaren mee zijn geconfronteerd is het stelselmatig afbreken van zorg. Alleen de koepels die met VWS akkoorden sluiten, gaan er goed bij. Ik ben boos en verdrietig. (Ervaringsdeskundige bij een ggz-instelling).

Ze hebben een zondebok gevonden en dat zijn de vrijgevestigden in de ggz. Er wordt net gedaan alsof ze heel veel geld verdienen. Het tegendeel is waar. Vrijgevestigde behandelaren besparen geld in de ggz. Geen overhead, geen reclamecampagnes, geen dure voorzieningen, geen overhead van bestuurders. (Vrijgevestigde psycholoog).

Ik ga er echt mee stoppen. Ik ga niet tegen mensen die hier komen zeggen dat ik ze niet meer kan helpen omdat hun behandelingen niet meer betaald worden. (Vrijgevestigde Psychotherapeut).

Ze zeggen dat wij de basis ggz doen en dat die net zo goed in een ggz-instelling kan worden aangeboden. Misschien wel, maar we krijgen steeds vaker cliënten met zware problematiek. De ggz-instelling moet productie maken en dus verwijzen ze naar ons. (Vrijgevestigde psychiater).

Ik werk in een ggz-instelling. De regeltjes en de druk om te produceren, want zo noemen ze dat her, is te groot. Ik wil dat niet. Ik ben nu al op zoek naar een andere baan. (Psycholoog in ggz-instelling)

Ik heb er slapeloze nachten van. Echt. Ik kan dat niet aan om tegen mensen te zeggen dat ze maar moeten zien hoe ze hulp gaan krijgen. (Psychotherapeut).

Ik lees en hoor ook de media. Als je politici hoort dan herken je helemaal niet dat het over jou en jouw werk gaat. Het lijkt wel alsof Den Haag een heel andere werkelijkheid ziet dan ik. Weten ze daar eigenlijk wel wat er echt speelt? (Psychiater).

Ik ken het, voel het en ben er helemaal op stuk gelopen. (Psycholoog)

Je schrijft interessante dingen over de zorg. Ik werk zelf in de ggz (eerst grote instelling, sinds ruim 10 j. nu eigen praktijk), en hou me graag op de hoogte van de ontwikkelingen. En die zijn momenteel té gék voor woorden! (Psycholoog).  

Deel dit artikel: